Als je door je oogharen heen kijkt kun je het je misschien wel voorstellen. Je hoort plotseling in huis water stromen. Luid en veel te duidelijk. Je gaat op zoek en ontdekt een lelijke lekkage. Het water spuit echt uit het zojuist ontstane gat. Snel handel je op de juiste manier. Je sluit de hoofdkraan en zoekt het nummer van een loodgieter. Jouw boodschap aan deze vakman is heel duidelijk; “Stop het lek en maak alles in orde”. Vervolgens komt de man langs en draagt al direct een tas vol gereedschap naar binnen. Voor eventueel bijzonder gereedschap staat zijn busje zo dicht mogelijk bij de voordeur geparkeerd. Je wijst de man de weg en geeft hem alle informatie, die je als leek kunt ophoesten. Voor de zekerheid herhaal je nog eens de opdracht; graag een reparatie en alsjeblieft alles weer netjes maken.

Als leek vertel je niet aan de loodgieter welk gereedschap hij in moet gaan zetten. En je legt hem ook niet op in welke volgorde hij dat gereedschap moet gaan gebruiken. Dat laat je graag allemaal aan de loodgieter zelf over, omdat je als leek ook wel snapt dat de man dat beter zelf kan bepalen. Dat is zijn vak. Hij bekijkt vanuit zijn vakmanschap de actuele situatie en gaat dan aan de slag. Hij kent zijn gereedschap en de werking. En na iedere stap maakt hij, afhankelijk van de nieuwe situatie, de keuze welke handeling als volgende aan de beurt is. En zo werkt hij zich doeltreffend naar de oplossing. Tot tevredenheid want daarvoor heb je immers een vakman besteld.

Ik denk dat ik ook loodgieter van beroep ben. Ik word benaderd door klanten die graag een nieuwe situatie binnen hun organisatie willen. Vertel me vooraf vooral duidelijk welke verandering (doel) je het liefst wilt bereiken. En geef een verslag van de huidige situatie. Ik zal je aangeven of het doel door mij gerealiseerd kan worden en ik zal zelfs een heel nauwkeurige prijsopgave geven. We spreken een locatie en een moment af en ik zal er ook op tijd zijn.

Zodra ik binnen ben begin ik met kennismaking met de groep en voor de zekerheid heb ik in mijn ‘rugzak’ vele gereedschappen om het doel te bereiken. In mijn geval bestaat mijn rugzak uit kennis van veranderingsprocessen; kennis van de situatie van deze organisatie en de groep; vele verschillende werkvormen om de groep ervaringen te bieden die zullen helpen; ervaring met groepen die door een vergelijkbaar traject zijn gegaan; de kennis en ervaringen van mijn collega’s met wie ik veel deel en ten slotte een enorme dosis liefde voor mijn vak. Ter plekke beslis ik welke gereedschap, naar mijn inzicht, het beste past om binnen de afgesproken tijd het doel te bereiken. Die keuze wordt natuurlijk in grote mate bepaald door de behoefte van de groep. En van de energie die er op dat moment beschikbaar is; van de emoties rond het onderwerp; van de bereidheid mee te werken; van het moment van de week en van zo verschrikkelijk veel andere dingen, dat het bijna onnozel is, om daar géén rekening mee te houden.

Toch blijkt het helaas gebruikelijk om bij een training vooraf aan de trainer te vragen welk gereedschap, wanneer en hoelang hij gaat inzetten. Men wil vooraf een plan. Het liefst zo gedetailleerd mogelijk. En wat mij het meeste steekt is dat men denkt dat ik ‘professioneler’ ben, als ik vooraf al mijn activiteiten in een plan vastleg en dus toesta dat ik mijzelf tijdens de training enorm ga beperken.

Zou de loodgieter ooit met zo’n voorstel akkoord gaan?

Dus beste klant: Beschrijf goed je doel en je wensen. Ja, ik kom graag trainen, maar geef mij een beetje ruimte om mijn vakmanschap in te kunnen zetten.